Spis treści: Rafał Morek Rozdział 1. Wprowadzenie 1.1. Pojęcie "mediacje" 1.2. Podstawy "języka" mediacji 1.3. Cele i funkcje mediacji 1.4. Zakres zastosowania mediacji 1.5. Alternatywne metody rozwiązywania sporów (ADR) 1.6. Podstawowe modele rozwiązywania i rozstrzygania sporów 1.7. Mediacje a negocjacje 1.8. Mediacje a arbitraż 1.9. Mediacje a proces sądowy 1.10. Skłanianie stron do ugody przez sędziego lub arbitra 1.11. Specyfika mediacji 1.12. Pytania i zagadnienia do dyskusji Stanisław Kordasiewicz Rozdział 2. Historyczna i międzynarodowa perspektywa mediacji 2.1. Wprowadzenie 2.2. Mediacja w późnej starożytności - porozumienia z Egiptu z VI w. n.e. 2.3. Państwa o długiej tradycji mediacji: Chiny i Japonia 2.3.1. Historia mediacji w Chinach 2.3.2. Historia mediacji w Japonii 2.4. Historia mediacji w Europie 2.4.1. Historia mediacji w Polsce 2.5. Historia współczesnej mediacji w Stanach Zjednoczonych 2.6. Współczesna mediacja w Europie 2.7. Przyszłość mediacji 2.8. Podsumowanie 2.9. Pytania i zagadnienia do dyskusji Anna Cybulko Rozdział 3. Konflikt 3.1. Wstęp. Znaczenie wiedzy o konflikcie 3.2. Definicja konfliktu 3.3. Fazy konfliktu 3.3.1. Zmiany konfliktu w czasie 3.3.2. Chronologia powstawania konfliktu według Deutscha i według Pondy'ego 3.3.3. Etapy rozwoju konfliktu 3.4. Źródła konfliktu 3.5. Dynamika konfliktu 3.5.1. Postawy wobec konfliktu 3.5.2. Cykl konfliktu 3.5.3. Eskalacja konfliktu 3.6. Style radzenia sobie z konfliktem 3.7. Pozytywny wymiar konfliktu 3.8. Pytania i zagadnienia do dyskusji Anna Cybulko Rozdział 4. Komunikacja interpersonalna 4.1. Komunikacja jako istota działań mediacyjnych 4.2. Najistotniejsze zagadnienia z zakresu komunikacji w mediacji 4.3. Podstawy konstruktywnego porozumiewania się 4.4. Nawiązanie dobrego kontaktu ze stronami 4.5. Umiejętności komunikacyjne niezbędne mediatorowi 4.5.1. Techniki aktywnego słuchania 4.5.2. Techniki budowania dobrej atmosfery 4.6. Kierowanie przebiegiem rozmowy 4.7. Zadawanie pytań 4.8. Rola ciszy 4.9. Komunikacja niewerbalna - o czym należy pamiętać? 4.9.1. Zachowania niewerbalne a dominacja 4.9.2. Spojrzenia i kontakt wzrokowy 4.9.3. Interpretacja reaktywności 4.10. Pytania i zagadnienia do dyskusji Paweł Waszkiewicz Rozdział 5. Zasady mediacji 5.1. Wprowadzenie 5.2. Zasada dobrowolności 5.3. Bezstronność i neutralność mediatora 5.4. Poufność mediacji 5.5. Inne zasady - przegląd 5.6. Podsumowanie 5.7. Pytania i zagadnienia do dyskusji Ewa Gmurzyńska Rozdział 6. Rodzaje mediacji 6.1. Wstęp 6.2. Podstawowe rodzaje mediacji 6.2.1. Mediacja facylitatywna i mediacja ewaluatywna 6.2.2. Mediacja oparta na interesach stron i mediacja transformatywna 6.2.3. Mediacja narratywna (narrative mediation) 6.2.4. Mediacja humanistyczna (humanistic mediation) 6.2.5. Mediacje sądowe i mediacje umowne 6.3. Podsumowanie 6.4. Pytania i zagadnienia do dyskusji Ewa Gmurzyńska Rozdział 7. Etapy mediacji 7.1. Wprowadzenie. Czynniki wpływające na przebieg mediacji 7.2. Etapy mediacji 7.2.1. Przygotowanie mediacji 7.2.2. Otwarcie mediacji - spotkanie wspólne 7.2.3. Wstępne wypowiedzi stron 7.2.4. Wymiana zdań - dialog 7.2.5. Ustalanie kwestii do dyskusji. Ustalanie kolejności omawianych kwestii 7.2.5.1. Ustalanie kwestii do dyskusji 7.2.5.2. Ustalanie kolejności omawiania kwestii 7.2.6. Tworzenie propozycji ugodowych (opcji rozwiązania sporu) 7.2.7. Osiąganie porozumienia 7.2.8. Spisywanie ugody 7.3. Spotkania na osobności 7.4. Pytania i zagadnienia do dyskusji Aleksandra Winiarska Paweł WaszkiewiczRozdział 8. Kwestie etyczne w mediacji 8.1. Zagadnienia wstępne 8.2. Bezstronność, neutralność, poufność - przykład Anny i Michała 8.3. Inne istotne zagadnienia etyczne 8.4. Wybrane kodeksy etyczne 8.5. Pytania i zagadnienia do dyskusji Anna CybulkoAgnieszka Siedlecka-Andrychowicz Rozdział 9. Mediator: role, umiejętności, osobowość 9.1. Wstęp - dobry mediator 9.2. Role mediatora 9.2.1. Pomoc stronom we wzajemnej komunikacji 9.2.2. Czuwanie nad przebiegiem mediacji 9.2.3. Mediator jako \"nauczyciel\" 9.2.4. Pomaganie stronom w kreowaniu nowych wartości i ograniczanie postaw roszczeniowych 9.2.5. Uzmysłowienie stronom skutków niezawarcia ugody 9.2.6. Rola mediatora w zakończeniu sporu 9.3. Umiejętności potrzebne do prowadzenia mediacji 9.4. Osobowość mediatora 9.5. Podsumowanie 9.6. Pytania i zagadnienia do dyskusji Rafał Morek Rozdział 10. Mediacja w sprawach cywilnych 10.1. Mediacja jako przedmiot zainteresowania współczesnych prawodawców 10.2. Podstawowe założenia regulacji mediacji w sprawach cywilnych w prawie polskim 10.3. Umowa o mediację 10.4. Mediacje ze skierowania sądu 10.5. Mediator 10.6. Ugoda zawarta przed mediatorem 10.7. Wpływ mediacji na bieg terminów przedawnienia. Daty wszczęcia i zakończenia mediacji 10.8. Zasada poufności mediacji 10.9. Zagadnienia i problemy do dyskusji Anna Cybulko Rozdział 11. Mediacja w sprawach rodzinnych 11.1. Mediacja rodzinna jako szczególna postać mediacji cywilnej 11.2. Mediacja umowna i mediacja sądowa 11.2.1. Specyfika mediacji umownej w sporach rodzinnych 11.2.2. Specyfika mediacji ze skierowania sądu w sporach rodzinnych 11.3. Pozycja i rola mediatora 11.4. Projektowane zmiany kodeksu postępowania cywilnego w zakresie mediacji rodzinnej 11.5. Najnowsze zmiany w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym 11.6. Pytania i zagadnienia do dyskusji Agnieszka Siedlecka-Andrychowicz Rozdział 12. Mediacja w sprawach karnych 12.1. Wstęp 12.2. Mediacja w prawie europejskim 12.3. Podstawy prawne mediacji w polskim procesie karnym 12.4. Postanowienie o skierowaniu sprawy do postępowania mediacyjnego 12.5. Mediator 12.6. Przebieg postępowania mediacyjnego 12.7. Wpływ mediacji na postępowanie karne 12.8. Kwalifikowanie sprawy do postępowania mediacyjnego 12.9. Podsumowanie 12.10. Pytania i zagadnienia do dyskusji Paweł Waszkiewicz Rozdział 13. Mediacja w sprawach nieletnich 13.1. Uwagi wstępne 13.2. Wprowadzenie mediacji w sprawach nieletnich w prawie polskim 13.3. Regulacje prawne 13.4. Ocena mediacji w sprawach nieletnich i perspektywy jej rozwoju 13.5. Pytania i zagadnienia do dyskusji Magdalena Żurawska Rozdział 14. Mediacja jako metoda rozwiązywania indywidualnych i zbiorowych sporów pracy 14.1. Mediacja jako jedna z metod ugodowego likwidowania indywidualnych sporów z zakresu prawa pracy 14.1.1. Specyfika prawa pracy 14.1.2. Pojęcie indywidualnego sporu z zakresu prawa pracy 14.1.3. Metody likwidowania indywidualnych sporów z zakresu prawa pracy 14.1.4. Mediacja w sporach z zakresu prawa pracy - podstawa prawna 14.1.5. Doniosłość zasady ugodowego rozwiązywania sporów w sprawach z zakresu prawa pracy 14.1.6. Zalety mediacji dla stron stosunku pracy 14.1.7. Bariery dla stosowania mediacji w sprawach z zakresu prawa pracy 14.2. Mediacja jako metoda rozwiązywania sporów zbiorowych 14.2.1. Pojęcie sporu zbiorowego - przedmiot, specyfi ka 14.2.2. Tryb rozwiązywania sporów zbiorowych - etapy 14.2.2.1. Rokowania 14.2.2.2. Mediacja - rozpoczęcie, osoba mediatora 14.2.2.3. Wynagrodzenie mediatora 14.2.2.4. Strajk ostrzegawczy 14.2.2.5. Kompetencje mediatora 14.2.2.6. Porozumienie 14.2.2.7. Protokół rozbieżności 14.2.2.8. Kompetencje mediatora - podsumowanie 14.3. Misje dobrej woli 14.4. Konkluzje 14.5. Pytania i zagadnienia do dyskusji Andrzej Szpor Rozdział 15. Mediacja w prawie administracyjnym 15.1. Uwagi wstępne 15.2. Europejskie standardy rozwiązywania sporów administracyjnych 15.3. Postępowanie mediacyjne przed sądami administracyjnymi w Polsce 15.3.1. Cele sądowoadministracyjnego postępowania mediacyjnego 15.3.2. Zakres spraw podlegających załatwieniu w postępowaniu mediacyjnym 15.3.3. Inicjowanie mediacji sądowoadministracyjnej 15.3.4. Prowadzący postępowanie mediacyjne 15.3.5. Przebieg postępowania mediacyjnego 15.3.6. Ustalenia w toku postępowania mediacyjnego 15.3.7. Dalszy bieg postępowania sądowoadministracyjnego 15.4. Ocena wprowadzenia mediacji sądowoadministracyjnych do polskiego prawa 15.5. Perspektywy mediacji poza postępowaniem sądowoadministracyjnym 15.5.1. Perspektywy mediacji w postępowaniu administracyjnym 15.5.2. Perspektywy mediacji poza postępowaniem administracyjnym 15.6. Pytania i zagadnienia do dyskusji Michał Czapski Rozdział 16. Mediacja w sporach akademickich 16.1. Wstęp 16.2. Spory akademickie 16.3. Płaszczyzny konfl iktów na uczelniach 16.4. Spory, do jakich dochodzi na uczelniach 16.5. Sposoby rozwiązywania sporów akademickich na polskich uczelniach 16.6. Rozwiązywanie sporów akademickich za pomocą alternatywnych metod rozwiązywania sporów 16.7. Młodsza siostra mediacji akademickiej 16.8. Jak to się robi w?? 16.9. Podsumowanie 16.10. Pytania i zagadnienia do dyskusji Ewa Gmurzyńska Rozdział 17. Mediacja a prawnicy 17.1. Wprowadzenie 17.2. Badania psychologiczne dotyczące osobowości prawników 17.3. Prawo w mediacji 17.4. Rola prawników w mediacji 17.4.1. Prawnicy jako pełnomocnicy stron w mediacji 17.4.2. Informowanie klientów o mediacji 17.4.3. Identyfikacja celów mediacji 17.4.4. Obiektywna ocena sprawy przed podjęciem decyzji o mediacji 17.4.5. Czas przystąpienia do mediacji 17.4.6. Wybór mediatora 17.4.7. Pomoc prawnika w przygotowaniu dokumentacji dla mediatora 17.4.8. Zapewnienie udziału właściwych osób 17.4.9. Przygotowanie planu mediacji 17.4.10. Przygotowanie klienta do mediacji 17.4.11. Udział w mediacji 17.5. Zmiana podejścia do wykonywania zawodów prawniczych 17.6. Pytania i zagadnienia do dyskusji