Spis treści Słowo wstępne Część I. Preliminaria Rozdział l. Pedagog i studia pedagogiczne Rozdział 2. Pedagogika jako logos edukacji Rozdział 3. Pedagogika ogólna -jej status naukowy i dydaktyczny Część II. Edukacja: podstawowe spojrzenia i idee Rozdział 4. Perspektywy światopoglądowe w pedagogice Rozdział 5. Potoczne wyobrażenia o wychowaniu Rozdział 6. Instytucjonalna idea wychowania Rozdział 7. Myśl pedagogiczna, jej idea edukacji Rozdział 8. Edukacja w świetle naukowych teorii człowieka i jego rozwoju Rozdział 9. Perspektywa filozoficzna w pedagogice Część III. Człowiek i jego rozwój w perspektywie antropologicznej Rozdział 10. Ku perspektywie antropologicznej w filozofii wychowania Rozdział 11. Nurt naturalistyczny Rozdział 12. Nurt kulturalistyczny Rozdział 13. Personalizm Ze słowa wstępnego Niniejsza książka zapoczątkowuje cykl publikacji, o wspólnym tytule "Wykłady z pedagogiki ogólnej", odnoszących się - z grubsza biorąc - do w/w bloków tematycznych, a będących zapisem doświadczeń autora jako wykładowcy przedmiotu "pedagogika ogólna". Podtytuł obecnego tomu wskazuje, że podejmuje on jedno ze szczegółowych zagadnień z pogranicza bloków tematycznych nr 2 i 3. Przewodnią ideą zamieszczonych tu analiz jest teza, że "punkt widzenia i pogląd (w sprawach natury edukacji) zależą od punktu siedzenia". Próbuję tu zatem, po pierwsze, wyodrębnić oraz zwięźle scharakteryzować podstawowe pozycje praktyczne i epistemologiczne, z jakich powstają "wyobrażenia zbiorowe" na temat ładu edukacyjnego. Po drugie, próbuje określić, jakie specyficzne (i odmienne zarazem) koncepcje (idee) porządku edukacyjnego odpowiadają wyróżnionym pozycjom i perspektywom. Akcent pada tu zatem m.in. na zjawisko realnego uwarunkowania sfery ideowej (światopoglądowej) w wychowaniu. Fakt ten, jak się zdaje, często umyka uwadze pedagogów, którzy w dużym stopniu postrzegają sferę twórczości światopoglądowej jako obszar autonomiczny, rządzący się własnymi prawami, niezależny od realnych doświadczeń podmiotów ładu edukacyjnego. Podejmując tego rodzaju tematykę, publikacja niniejsza może zatem stać się użytecznym dopełnieniem tradycyjnie wykładanego przedmiotu "doktryny pedagogiczne".