Wystąpienie narkomanii w Polsce spowodowało konieczność dokonania określonych uregulowań prawnych w tym względzie. Wydano szereg aktów prawnych dotyczących tego problemu, z których obecnie najistotniejszym jest ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Wprawdzie w wypadku leczenia narkomanów obowiązuje zasada, że poddanie się leczeniu, rehabilitacji lub readaptacji jest dobrowolne (art. 13 ustawy), to jednak od zasady tej istnieją wyjątki. Jeden z nich został określony w art. 17 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. W sytuacji unormowanej w tym przepisie, sąd rodzinny może skierować osobę uzależnioną, która nie ukończyła 18 lat, na przymusowe leczenie i rehabilitację. Postępowanie w tych sprawach toczy się według przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich (art. 17 ust. 4 ustawy); jest to zatem postępowanie cywilne.Z uwagi na to, że - z jednej strony - ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii odsyła do przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich, z drugiej zaś - także regulacje zawarte w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich mogą stanowić samodzielną podstawę do nałożenia obowiązku przymusowego leczenia nieletnich narkomanów. Przedmiotem niniejszego opracowania jest postępowanie cywilne w sprawach o przymusowe leczenie narkomanów uregulowane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich, z uwzględnieniem odrębności wynikających z unormowania zawartego w tym względzie w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii (art. 17). Układ pracy odpowiada przebiegowi tego postępowania. Opracowanie jest skierowane do praktyków - prawników, pracowników służby zdrowia, pracowników oświaty, jak również dla tych wszystkich, którym w większym czy mniejszym stopniu przyso zetknąć się z problemem narkomanii. Dokonano też wyboru orzeczeń Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych wydanych na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Orzeczenia te zostały przedstawione w końcowej części tej pracy.