Z wprowadzeniaPrzedmiotem pracy są przemiany polskiej kancelarii królewskiej na początku XVI wieku. Początkowo jednak zamierzałem zajmować się kancelarią królewską Zygmunta Starego, co byłoby naturalną kontynuacją badań Ireny Sułkowskiej-Kurasiowej. Własne przemyślenia podające w wątpliwość sens dalszych badań kancelarii królewskiej w obrębie panowań, dyskusje w trakcie cyklicznych konferencji poświęconych polskiej kancelarii królewskiej, o których niżej, spowodowały zmianę koncepcji. Nie ma sensu czekać stulecie aż monografie kancelarii w czasie poszczególnych królowań dadzą materiał do rozważań syntetyzujących. Poznanie polskiej kancelarii królewskiej nie może czekać tak długo. Już teraz należy rozpoznawać ją w całości. Piszę o tym szerzej w podsumowaniu stanu badań. Niniejsza rozprawa nie rozwiązuje problemu całościowego ujęcia dziejów kancelarii królewskiej, ale stara się dotykać zagadnień kluczowych dla wielowiekowej ewolucji centralnego urzędu państwowego. Spis treściWprowadzenie; Reforma urzędów kanclerskich na początku XVI wieku; Rozdzielność i łączność sekretarzy i pisarzy królewskich; Pisarze królewscy; Sekretarze królewscy; Od najwyższego sekretarza królewskiego do sekretarza wielkiego koronnego; Pisarze kancelarii królewskiej. Powstanie kancelarii większej i mniejszej; Rytm pracy polskiej kancelarii królewskiej; Przemiany organizacyjne polskiej kancelarii królewskiej w świetle dokumentów królewskich; Sprawy wojskowe w polskiej kancelarii królewskiej i początki kancelarii pisarza polnego; Kształtowanie się kancelarii skarbu koronnego; Początki kancelarii dekretowej.