Spis treści: Wstęp; Zmiany wyglądu uzupełnień w konserwacji malarstwa sztalugowego - stan badań; Uzupełnienia ubytków warstwy malarskiej obrazów i ich trwałość optyczna. Wyniki obserwacji (Opinie konserwatorów na temat stabilności optycznej uzupełnień ubytków warstwy malarskiej * Przegląd obrazów eksponowanych w muzeach - stan uzupełnień ubytków warstwy malarskiej * Rodzaje zaobserwowanych zmian i częstotliwość ich występowania * Zmiany uzupełnień a czas ich wykonania * Zmiany uzupełnień ubytków warstwy malarskiej a powszechnie stosowane techniki i materiały); Właściwości optyczne warstwy malarskiej a farba i jej składniki (Właściwości optyczne warstwy malarskiej * Barwa i krycie warstwy malarskiej * Połysk warstwy malarskiej * Wybrane właściwości składników farb i ich wpływ na właściwości optyczne uzupełnień ubytków warstw malarskich * Pigmenty * Morfologiczne cechy pigmentu a jego właściwości techniczne - barwa, siła barwienia i krycie * Rola współczynnika załamania światła * Wypełniacze stosowane w farbach * Spoiwa i media * Żywice i inne substancje błonotwórcze obecne w spoiwach i mediach * Rozpuszczalniki * Substancje pomocnicze * Pigmenty i spoiwa - wzajemne oddziaływania * Zwilżanie pigmentów * Chłonność spoiwa * Rozproszenie pigmentów w spoiwie a połysk i barwa warstwy malarskiej * Składniki farby a jej konsystencja i właściwości reologiczne * Wpływ rozpuszczalników i sposobu wysychania na wygląd powstającej warstwy malarskiej); Przyczyny i mechanizmy zmian wyglądu uzupełnień ubytków warstwy malarskiej obrazów (Zmiany uzupełnień warstwy malarskiej a zastosowane techniki i materiały * Opinie konserwatorów * Rezultaty przeglądu obrazów i zawartości dokumentacji * Popularne opinie na temat przyczyn zmian * Mechanizmy zachodzenia zmian w uzupełnieniach ubytków warstwy malarskiej * Zmiany barwy uzupełnień zależne od zmian oświetlenia * Zmiany wyglądu uzupełnień zachodzące w trakcie wysychania * Różnice połysku * Zmiany połysku oraz nasycenia barwy * Zmiany barwy i krycia związane z procesem wysychania * Zmiany wyglądu uzupełnień następujące w procesie starzenia podczas ekspozycji obrazów * Pigmenty a trwałe zmiany barwy wskutek reakcji chemicznych i fotochemicznych * Zmiany związane z właściwościami składników spoiw i ich wrażliwością na warunki atmosferyczne * Trwałe optyczne skutki procesów zachodzących w trakcie starzenia składników spoiw); Współczesne materiały do restauracji warstwy malarskiej obrazów a zmiany optyczne uzupełnień (Dotychczasowe badania materiałów stosowanych w restauracji malarstwa * Badanie stabilności optycznej współczesnych materiałów do uzupełniania ubytków warstwy malarskiej * Obserwacje i wnioski z przeprowadzonych badań * Wpływ właściwości pigmentów, spoiw i cech użytkowych farb na barwę i krycie warstw * Zmiany połysku warstw w trakcie wysychania, po wyschnięciu, po zawerniksowaniu i po starzeniu * Zmiany barwy pigmentów wskutek starzenia * Bielenie - zmiany barwne warstw zawierających pigmenty aktywne fotokatalitycznie * Inne cechy istotne przy ocenie uzupełnień wykonywanych współczesnymi materiałami * Wnioski końcowe); Podsumowanie i wnioski dla praktyki konserwatorskiej; Bibliografia; Aneks (Trójkąty rozpuszczalności żywic - składników badanych farb i werniksów * Skład białych farb oraz pigmentów stosowanych w konserwacji malarstwa * Skład pigmentów w warstwach malarskich poddanych badaniom * Przyspieszone starzenie próbek warstw malarskich pod wpływem światła * Badania instrumentalne składu zmienionych uzupełnień, starzonych próbek oraz farb restauratorskich * Metody oceny zmian optycznych postarzonych próbek warstw malarskich * Autorzy fotografii); Summary.