Wojciech Walczak Egzaminy zewnętrzne w polskim systemie oświatyArtykuł jest próbą syntezy zagadnienia funkcjonalności egzaminów zewnętrznych w polskim systemie oświaty. Autor stara się uzasadnić potrzebę zmierzenia umiejętności i kompetencji uczniów uzyskanych w poszczególnych etapach toku kształcenia (poziom szkoły podstawowej, gimnazjum, średniej). Centralna i okręgowe komisje egzaminacyjne opracowały i wdrożyły sposoby przygotowania i standaryzacji testów i narzędzi pomiaru, ważne ze względu na postulowaną porównywalność wyników. Zdaniem autora pomiar dydaktyczny musi mieć takie cechy, które pozwolą zwiększyć zaufanie do jego wyników: rzetelność, poprawność punktowania, niezależność sytuacji pomiarowej, trafność i obiektywizm.Grażyna Tadeusiewicz Edukacja w Europie - standardy ocenianiaW wyniku rozwijania się tzw. Europejskiego rynku pracy szczególnego znaczenia nabiera kwestia porównywalności dyplomów. Zróżnicowanie systemów kształcenia w państwach Unii Europejskiej zaprezentowane w wykładzie determinuje różnorodność oceniania oraz co się z tym łączy brak jednolitych standardów i powoduje konieczność nostryfikacji dyplomów. Podjęta w Polsce reforma Oświaty zmierza do wypracowania standardów oceniania. Poznanie rozwiązań stosowanych w krajach UE może zainspirować do analizy porównawczej w odniesieniu do zmian proponowanych w reformie. Nie unikając systemów edukacyjnych kraje UE dążą do określenia standardów wykształcenia. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest system egzaminów zewnętrznych stosowanych w niektórych krajach. Uznanie dyplomów i okresów studiów jest wstępnym warunkiem do tworzenia otwartego, europejskiego systemu edukacyjnego.Jadwiga Maciejewska, Marek DurdaJak badać jakość pracy szkoły?Nowa jakość szkoły jest potrzebą nas wszystkich. Autonomia daje jej możliwość i dużą szansę na nowoczesność. Dyrektorzy i nauczyciele wymagają pomocy i wsparcia w zakresie nowych zadań stojących przed nimi. Jednym z czynników wpływających na jakość pracy szkoły może być samoocena własnych działań. Dlatego sprawne zorganizowanie badań wewnątrzszkolnych będzie pierwszym krokiem ułatwiającym przeprowadzenie diagnoz poziomu kształcenia, procesów wychowawczych, jak i kierowania szkołą. Przygotowanie planu mierzenie jakości pracy szkoły jest przedsięwzięciem bardzo pracochłonnym, jednak prace, które zostaną wykonane będą służyć jako baza do tworzenia dokumentu, który w przyszłości pomoże prowadzić badania w szkole w sposób usystematyzowany. Należy pamiętać o tym, że w planie mierzenia nie przewidujemy jednoczesnego badania wszystkich określonych przez szkołę standardów. Ponadto niezbędnym czynnikiem w prawidłowym stosowaniubadań pedagogicznych jest znajomość podstawowych metod i technik badawczych, umiejętność analizowania i interpretowania wyników badań. W wyniku wykonanych przez szkołę badań, będzie możliwe dokonanie oceny jej skuteczności. Wyłonienie mocnych i słabych stron własnej pracy umożliwi zaplanowanie dalszego rozwoju.Małgorzata KosiorekIstota i modele wychowania w świetle racjonalności adaptacyjnej i emancypacyjnejProblematyka dwóch teorii pedagogicznych (autorytarnej i antyautorytarnej) jest znana teoretykom wychowania, ale nie zawsze uświadamiana przez wychowawców-praktyków. Z pewnością bez względu na preferowaną orientację pedagogiczną pragnieniem każdego wychowawcy jest osiągnięcie sukcesu wychowawczego. Znajomość różnych nurtów i teorii pedagogicznych pozwala na świadomy wybór własnej drogi. Pedagogika autorytarna i antyautorytarna odmiennie postrzega sam proces wychowania, jego cele i możliwości. Przeciwstawne podejście do tych kwestii najlepiej odzwierciedlają poglądy przedstawicieli każdej z teorii. Magdalena KarkowskaTożsamość jednostki, a nabywanie wyobrażeń o rolach społecznychArtykuł powyższy omawia problematykę nabywania wyobrażeń o rolach społecznych jako elementu kształtowania tożsamości jednostki w perspektywie interakcjonizmu symbolicznego. Proces ten z analitycznej perspektywy rozumieć można jako połączenie identyzacji z identyfikacją jednostki przebiegające w procesie wychowania kształtowania osobowości w zetknięciu z wartościami system społeczno- kulturowego szkoły. Specyfiką omawianego zagadnienia jest zależność autodefinicji jednostki od przyjmowanych przez uczniów i nauczycieli strategii funkcjonowania w roli, swoistych taktyk interakcyjnych. Taktyki owe prowadzą do pojawienia się dystansu czy ambiwalencji wobec roli ucznia i nauczyciela. Jak wynika z przeprowadzonych badań niemożliwa jest zarówno sytuacja całkowitego stopienia z rolą jak i dystansu wobec niej. Proces kształtowania tożsamości jak i nabywania ról społecznych przebiega w postaci pewnego koontinuum pomiędzy wzmiankowanymi procesami: dystansu i identyfikacji z rolą. Kluczowa w tym procesie jest rola języka, będącego nośnikiem znaczeń wypływających z treści interakcji i otwierającego pole dla rozbieżności komunikacyjnych. Proces nabywania ról społecznych w szkole nie zostaje zakończony, domknięty, trwa dalej. Jego efektem jest próba zestawienia obrazu siebie z informacjami płynącymi od innych. Małgorzata KosiorekWykorzystanie aktywnych metod i technik nauczania we współczesnej dydaktyceWspółczesna dydaktyka stawia przed nauczycielami coraz nowe wyzwania. Aby przekazać wiedzę w sposób ciekawy, interesujący, a jednocześnie efektywny trzeba wciąż szukać nowych pomysłów. Rola nauczyciela nie sprowadza się już jedynie do przekazywania wiedzy i kontrolowania uczniów. Jego zadaniem jest wyposażenie uczniów w podstawowe umiejętności radzenia sobie ze zmieniającą się rzeczywistością. W tym celu pomocne są aktywne metody i techniki nauczania, które dają wiedzę, ale również uczą podejmowania decyzji, rozwijają umiejętność współpracy, współdziałania i zachęcają do twórczych poszukiwań rozwiązań problemów.Joanna M. Michalak, Joanna RachańskaMetoda projektów w edukacji wyższej. Podejmowanie odpowiedzialności za uczenie sięW niniejszym artykule zostały przedstawione geneza i specyfika metody projektów w oparciu o literaturę przedmiotu. Autorki nawiązały do własnych doświadczeń dydaktycznych związanych z wykorzystaniem tej metody w ramach przedmiotu Projektowanie Ofert Edukacyjnych. Opisały istotę i strukturę oferty edukacyjnej oraz podały wskazówki dotyczące jej opracowania. Wskazały również na trudności pojawiające się w procesie przygotowywania projektów. W końcowej części artykułu poruszony został problem zastosowania metody projektów w kształceniu pedagogów w aspekcie podejmowania odpowiedzialności za własne uczenie się.Kamila WiterskaMetody gier dydaktycznych a techniki dramowe Drama jest metodą kształcenia oparta na wchodzeniu w rolę, co powoduje znalezienie się w nowej sytuacji i daje możliwość rozwiązywania problemów.Miejsce dramy wśród metod kształcenia nie jest precyzyjnie określone. Według Okonia drama jest dojrzałą formą inscenizacji. Kupisiewicz wyróżnia trzy metody: symulacyjną, sytuacyjną oraz iscenizacji, które przypominają formy dramy. Metoda symulacyjna Kruszewskiego, nazywana również inscenizacją, przypomina jedną z bardziej zaawansowanych technik dramowych jaką jest sytuacja symulowana. Metody opisane przez Kupisiewicza, Okonia, czy Kruszewskiego znajdują swoje odniesienie w technikach dramowych. Techniki dramowe według Pankowskiej to: rozgrzewka, gry i zabawy, ćwiczenia wstępne, elementy pantomimy, stop-klatka (obraz zatrzymany w ruchu), tworzenie pomników, rysowanie, pisanie, etiudy dramowe, wywiady i rozmowy, dokumentowanie, sytuacje symulowane, zebrania-spotkania, improwizacja rozwinięta. Klasyfikacja technik dramowych według Dorothy Heathcote zawiera takie techniki jak: pisanie nazw sprzętu (rysowanie), segregowanie zdań, rola na podłodze, rzeźba, stop-klatka (obraz), technika połączonych obrazów i pantomima w zwolnionym tempie, odgrywanie całą grupą, zmiana ról, rola jako film, śledzenie myśli, próba, kod braterstwa, "płaszcz eksperta". Metody gier dydaktycznych takie jak metoda symulacyjna, sytuacyjna i inscenizacji przypominajątechniki dramowe ponieważ bazują na wchodzeniu w rolę. Co więcej, istnieje zależność między klasyfikacją w/w metod kształcenia ze względu na stopień zaawansowania lub funkcję a klasyfikacją technik dramowych. Marta GalewskaWarunki skuteczności kar w wychowaniuMimo szeregu badań dotyczących zjawiska kary wychowawczej, w środowisku naukowym, zarówno psychologicznym jak i pedagogicznym, nie ma jednoznacznego stanowiska odnoszącego się do słuszności stosowania kar w wychowaniu. Spory te toczone są w szczególności w związku z posługiwaniem się karami surowymi, które w wielu przypadkach nadal uznawane są za skuteczne środki zapobiegające i eliminujące zachowania aspołeczne. Niezależnie od tych rozważań, nie można zaprzeczyć silnej pozycji kary wychowawczej wśród innych metod oddziaływań wychowawczych. Celem powyższego artykułu nie jest więc szukać odpowiedzi na pytanie "Czy kara powinna być stosowana wobec dzieci w procesie wychowania?", ale ukazanie warunków, jakie winne być spełnione, aby ta metoda oddziaływania wychowawczego mogła odnieść skutek pozytywny. Znajomość powyższego zagadnienia wydaje się autorce istotnym elementem wiedzy każdej osoby chcącej brać świadomy udział w procesie wychowania. Chcąc zobrazować sieć nierozerwalnych powiązań, jakie tworzą czynniki mające wpływ na skuteczność karania, autorka odwołuje się tak do literatury z dziedziny psychologii jak i pedagogiki.Ewa FederowiczWybrane typologie postaw rodzicielskich na przykładzie zachowań bohaterów baśniOd dawna badacze z zakresu psychologii, socjologii i pedagogiki koncentrowali się na analizie postaw rodzicielskich i ich znaczeniu w procesie kształtowania się osobowości młodego człowieka. W artykule przedstawione są wybrane typologie postaw rodzicielskich (według M. Ziemskiej, L. Kannera, Z. Skornego i J. Ranschburga ). Postawy rodzicielskie zostały ukazane na tle zachowań baśniowych rodziców ("Królewna Śnieżka", "Kopciuszek"). Akcent w treści został położony na trudność, jaką jest przyjmowanie odpowiednich postaw rodzicielskich oraz na posiadanie świadomości znaczenia pozytywnych i negatywnych postaw rodzicielskich.Anna AntosTerapeutyczna funkcja książki w pedagogice specjalnejArtykuł jest wersją pracy dyplomowej obronionej na Podyplomowym Studium Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jej tematem jest terapeutyczna funkcja książki w pedagogice specjalnej. Szczególną uwagę zwrócono na rolę czytelnictwa w życiu osób niesłyszących oraz funkcję biblioteki szkolnej. Ponadto przedstawione są wyniki badań własnych nad czytelnictwem młodzieży niesłyszącej z Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Głuchych w Warszawie i refleksje autorki.Joanna Aksman, Renata GajW poszukiwaniu złotego środka... Próby realizacji wychowania przez sztukę w galeriach sztuki współczesnej w KrakowiePrzedstawiona w artykule koncepcja projektu "Dzieci w galerii" jest przykładem łączenia teorii i praktyki, wskazaniem na możliwość integracji treści zawartych w różnych ścieżkach edukacyjnych (edukacją muzealna, medialna, regionalna). Projekt ten jest rodzajem propozycji skierowanej do szkół , płynącej z zewnątrz, na którą istnieje zapotrzebowanie (co możemy stwierdzić po trzech latach kontaktów z nauczycielami, dyrektorami szkół oraz uczniami, a co przedstawiamy w artykule poprzez analizę prowadzonych równolegle do projektu badań). W zamierzeniu ma być także propozycją dla konkretnych nauczycieli zainteresowanych tą metodą, zachętą do tworzenia innych integrujących treści projektów. Opisywany projekt jest też, na co wskazujemy w tytule artykułu, arystotelesowskim sposobem poszukiwaniem złotego środka, w drodze do praktycznej realizacji koncepcji wychowania przez sztukę, czyli próbą odkrywania na bazie metody projektu nowych technik (gier, zabaw, ćwiczeń...) łączących elementy percepcji intuicyjnej i intelektualnej (czyli dwóch readowskich, koniecznych do holistycznej percepcji sztuki, skrzydeł).Nella Stolińska-PobralskaDziałalność państwa w zakresie opieki nad dzieckiem opuszczonym w międzywojennej PolsceArtykuł jest próbą określenia stopnia zaangażowania państwa w sprawy opieki nad dzieckiem opuszczonym w międzywojennej Polsce. Na tle wykładni wynikającej z przepisów prawa, autorka stara się prześledzić rozwój działań opiekuńczych w obszarze opieki całkowitej i częściowej, prowadzonej przez państwo. Kontekstem dla powyższych rozważań jest charakterystyka sytuacji gospodarczej państwa w okresie międzywojennym oraz wynikający z niej stopień zaangażowania w sprawy opieki nad dzieckiem.