Marek Ostrowski Phänomenologie und Lyrik (Fenomenologia i poezja)Autor artykułu podkreśla konieczność dokonania fenomenologicznej analizy poezji Paula Celana i Nelly Sachs. Magdalena DuśDas deutschsprachige juristische Gutachten. Charakteristik einer Fachtextsorte(Niemieckojęzyczne orzeczenie prawnicze. Charakterystyka tekstu fachowego)Tekst i jego właściwości są od połowy lat 60-tych przedmiotem wielu rozważań i badań lingwistycznych. W ostatnich latach w Polsce języki fachowe, a co za tym idzie również teksty fachowe, zyskują coraz bardziej na znaczeniu jako temat wielu prac badawczych. Swoją uwagę autorka kieruje na rodzaj tekstu fachowego, wywodzącego się z dziedziny prawa u orzeczenie (opinia) prawnicze. W swym artykule podejmuje ona próbę scharakteryzowania tekstu orzeczenia (opinii) prawniczej, który ze względu na swą formę oraz użycie różnorodnego słownictwa fachowego. Wychodząc od definicji tekstu zaczerpniętych z literatury fachowej, dalej poprzez rolę tekstu w procesie komunikacji językowej, autorka ukazuje problem użycia tekstów prawniczych (fachowych) w nauczaniu języka niemieckiego jako języka obcego. Obszerną część artykułu stanowi prezentacja Urszula Kokot Motywy nominacyjne w terminach medycznych W procesie nominacyjnym istnieje wiele motywów nazywania chorób, takich jak: wrażenia zmysłowe (kolor, wielkość, kształt, zapach, konsystencja, itp.), skojarzenia z obiektem już wcześniej poznanym lub wiedza na temat danego zjawiska. Poszerzenie informacji dotyczącej danej choroby ma z reguły natychmiastowy wpływ na zmianę jej nazwy. Ostatecznym etapem jest rozpoznanie jej etiologii. Jeśli ta nie jest znana, proponuje się utworzenie nazwy z eponimem. Do zalet nazw eponimicznych należą lakoniczność sformułowania i brak wydźwięku emocjonalnego. Marta LewandowskaTraummotiv im Nibelungenlied. Der erste Traum Kriemhilds(Motyw snu w äPieśni o Nibelungachô u pierwszy sen Krymhildy) Motyw snu jest charakterystycznym zjawiskiem w literaturze. Występując z natężoną siłą, dysponując ekspresyjnymi środkami wyrazu, określa charakter dzieła literackiego i tendencje, do jakich nawiązuje. Jest też doskonałym środkiem literackim, za pomocą którego autor steruje swy6mi bohaterami, ich zachowaniem i działaniami.Sen jako motyw występuje już w najwcześniejszych dziełach literatury światowej, jak choćby w mitologiach i pieśniach różnych kultur. Jest on także ważną częścią kultury germańskiej, w którą sen został wpisany, dzięki takim dziełom, jak Edda czy Pieśń o Nibelungach. Jacek MakowskiUnoformierung der Sprache in der Zeit der nationalsozialistischen Herrschaft(Militaryzacja języka w czasach reżimu hitlerowskiego) W okresie dyktatury hitlerowskiej język niemiecki był narzędziem w rękach aparatu propagandy nazistowskiej, służąc jako przekaźnik politycznej ideologii. Aby zwiększyć możliwości manipulacji treści i wartości zgodnie z panującą doktryną polityczną, nastąpiło przystosowanie języka do panujących warunków politycznych. Niniejsza praca ma na celu wykazanie na konkretnych przykładach tekstów z okresu Trzeciej Rzeszy, jak dalece posunięte było zjawisko zamierzonej manipulacji języka codziennego przez wzbogacanie go elementami języka militarnego celem zwiększenia jego propagandowej wartości. Marcin MaliszakÜberkulturelles Modell des Menschen-Humanisten in Hermann Hesses Siddartha(Ponadkulturowy model człowieka humanisty w äSiddharcieö Hermanna Hessego) Artykuł porusza jeden z głównych motywów przewijających się przez twórczość Hermanna Hessego, jakim jest ponadkulturowy model człowieka humanisty. W oparciu o jego dzieło äSiddharthaö ukazuje za pomocą licznych przykładów wspólny mianownik dla religii i kultury Wschodu i Zachodu, afirmując tym samym postawę człowieka szukającego swojego miejsca we wszechświecie. Marcin Michoń, Katarzyna SikorskaZum Gebrauch und zur Frequenz deutscher Entlehnungen im Gegenwartspolnischen. Ergebnisse einer Umfrage(O zastosowaniu i częstotliwości występowania niemieckich zapożyczeń we współczesnej polszczyźnie. Wyniki pewnej ankiety) Tekst ten prezentuje wyniki ankiety dotyczącej zapożyczeń pochodzenia niemieckiego w języku polskim. Jest ponad dwa tysiące rzeczowników, których Polacy używają, świadomie lub nie, każdego dnia. By to sprecyzować zgodziliśmy się koncentrować na słownictwie związanym z ępracął. Naszym celem było zweryfikowanie, czy osoby używające zapożyczeń znają ich znaczenie i czy znają ich odpowiedniki pochodzenia polskiego. W jednym przypadku poprosiliśmy o wyjaśnienie znaczenia słów takich jak ägastarbeiterö czy äasygnataö, by sprawdzić jak wielu spośród dwustu osób poproszonych o wypełnienie ankiety, znało ich sens. Czternastu studentów zajmowało się zebraniem leksyki, opracowaniem jej w formie zadań, przeprowadzeniem sondażu pośród niemal dwustu osób w różnym wieku, mówiących i nie mówiących po niemiecku, o różnych zainteresowaniach a także podsumowaniem wyników ankiety. Sondaż wydawał się nam bardziej użytecznym, jeżeli przeprowadzony zostanie anonimowo, zapewniając ankietowanym większą swobodę dzielenia się swoją wiedzą na dany temat. Prezentowana praca ôZum Gebrauch und zur Frequenz deutscher Entlehnungen im Gegenwartspolnischen. Ergebnisse einer Umfrageö jest rezultatem stu siedemdziesięciu ośmiu wypełnionych formularzy i przemyśleń redaktorów. Dariusz PindelVerständigungsprobleme zwischen Juristen, Verwaltungsbeamten und Laien im Bereich der Rechts- und Verwaltungssprache(Problemy w komunikacji między prawnikiem/urzędnikiem a laikiem w zakresie języka prawniczego i urzędowego)Niniejszy artykuł poświęcony jest trudnościom w komunikacji w zakresie języka prawniczego i urzędowego pomiędzy fachowcami jako użytkownikami języka specjalistycznego a laikami. Bariera komunikacyjna spowodowana jest różnicami języka ogólnego (etnicznego) i języka specjalistycznego jako jego odmiany. Język prawniczy jako nadbudowa języka prawa obejmuje m.in. wyrażenia dotyczące norm prawnych i systemu prawa danego państwa. Chociaż język specjalistyczny zawiera wiele wyrażeń z języka ogólnego, to zawężenie i jednoznaczność pojęć fachowych stwarza możliwość niezrozumienia lub złej interpretacji przez odbiorcę - w tym wypadku najczęściej laika. Zasadę komunikacji uwidacznia w artykule model Schulza von Thunła i model płaszczyzn komunikacji Burkartła. Pomimo nieuchronnych w języka prawa i języku urzędowym wyrażeń specjalistycznych dążenie do pomyślnej komunikacji powinno stać się celem nadrzędnym. Zamieszczone w ostatnim akapicie przykłady ilustrują uproszczenie komunikacji pomiędzy urzędnikiem a petentem.Maciej PławskiTiermetaphern des Deutschen im Übersetzungsprozess(Metafory zwierzęce w języku niemieckim i ich znaczenia dla procesu translacji) Nasze życie codzienne pełne jest metafor u stwierdzenie to przynajmniej od momentu wydania dzieła Lakoffa i Johnsona äMetaphors we life byö jest uważane za dowiedzione. Metafory pełnią więc ważną rolę kognitywną, pozwalając na uporządkowanie treści poznawczych i strukturalizując pewne obszary naszej wiedzy. Niniejszy artykuł jest próbą przeanalizowania na przykładzie metafor z zakresu życia zwierząt pewnego konceptu strukturalnego występującego w języku niemieckim. Celem artykułu jest wskazanie pewnych różnic i podobieństw w stosunku do metafor będących ekwiwalentami tłumaczeniowymi w.w. metafor w języku polskim. Czesław PłusaDichtung als Ausdruck der Selbsverwirklichung. Bemerkungen zu Gottfried August Bürger Lenore und Johann Wolfgang Goethe Gretchens Stube mit einem Ausblick auf die Gegenwart(Poezja jako wyraz poszukiwania nowych wartości i samourzeczywistniania się. Uwagi wokół Gottfrieda Augusta Bürgera: "Lenora" oraz Johanna Wolfganga Goethego: "Gretchens Stube" w odniesieniu do teraźniejszości) Artykuł wychodzi z założenia, iż poezja 18 i 19 wieku usiłuje odsłonić istotę absolutnej prawdy, która jest jednym z fenomenów metafizycznego sposobu pojmowania świata. Przemyślenia na przykładzie ballady Gottfrieda Augusta Bürgera "Lenora" oraz pieśni Johann Wolfganga Goethego "Gretchens Stube" prowadzą autora do wniosku, że zarówno Bürger jak i Goethe odkrywają moment prawdy w idealistycznej koncepcji, wyrażającej się w absolutnej tożsamości jednostki ze światem. Rozważania nie poprzestają na konstatacjach dotyczących 18 i 19 wieku, lecz podążają w kierunku recepcji wyżej wymienionych utworów w swiadomiości współczesnego czytelnika. Dorota Pruss-Pławska Der existentielle Erfahrungskonflikt des Menschen in der modernen Großstadt und sein Versuch der ästhetischen Bewältigung in dem Roman Malte Laurids Brigge von Rainer Maria Rilke(Zachowanie jednostki w środowisku wielkomiejskim oraz sposób jej percepcji w powieści äPamiętniki Laurids Briggeô Rainera Marii Rilkego) Przedmiotem niniejszego artykułu jest zagadnienie zmodernizowanego miasta i jego oddziaływanie na podmiot literacki w powieści Rainera Maria Rilkego äPamiętniki Malte Lauridsa Briggeö. Analiza struktury osobowości Maltego wiąże się z zaprezentowaniem pewnych socjologiczno-psychologicznych faktów dotyczących zachowania jednostki w tłumie oraz sposobu nowej percepcji rzeczywistości wynikającej z rozwoju techniki i procesu urbanizacji. Pierwsze reakcje na te zjawiska widoczne są w postawie Baudlairowskiego äFlaneuraö jak i äczłowieka tłumuö, którego postać w literaturze stworzył Edgar Allan Poe. Oblicza tych jednostek wywarły duże piętno na charakter osobowości Malte Laurids Brigge u człowieka wielkomiejskiego dlatego autor niniejszego artykułu nawiązuje do wyżej wymienionych koncepcji postaci literackich. Na podstawie przedstawionych przeżyć i wrażeń doznawanych przez bohatera powieści Rilkiego w środowisku miejskim zaprezentowane zostały warunki bytu i możliwości przetrwania Maltego w Paryżu. Poprzez wykreowanie wewnętrznego świata Brigge stylizuje zjawiska rzeczywistości miasta na kształt estetyczny, pokonując w ten sposób swój kryzys egzystencjalny. Postawa jaką przyjmuje wobec osobliwego świata wielkomiejskiego określić można mianem ucieczki od realnej rzeczywistości. Witold SadzińskiZur Analyse der regionalen Elemente auf der Nord-Süd-Achse im deutsachen WortschatzAnaliza regionalnych elementów na osi PółnocuPołudnie w niemieckim słownictwie) Artykuł porusza problematykę regionalnych wariantów leksykalnych we współczesnym słownictwie niemieckim na osi północ u południe. Posiłkując się najbardziej reprezentatywnym słownikiem języka niemieckiego DUDEN u Universalwörterbuch autor poddaje analizie słowa wywodzące sie zarówno z północnej jak i z południowej części Niemiec, dzieląc je w pierwszej kolejności na słowa ogólnoniemieckie pochodzące z połnocnych i południowych dialektów, jak i na warianty leksykalne używane głównie na danym obszarze Niemiec, występujące jako regionalizmy również w słownictwie ogólnoniemieckim. Dogłębna analiza pozwala stwierdzić, że zawarte w słowniku południowoniemieckie warianty leksykalne przewyższają ilościowo ich północnoniemieckie odpowiedniki. Z kolei wyrazów pochodzenia południowoniemieckiego w niemieckim języku standardowym jest bardzo mało u dominują tu w przytłaczającej większości wyrazy wywodzące się z północnego obszaru Niemiec. Jest to związane z faktem, iż standardowy język niemiecki, który powstał z dialektów wysokoniemieckich, zapożyczył wiele wyrazów dolnoniemieckich. Omawiana leksyka została scharakteryzowana oraz podzielona na grupy tematyczne związane z danym obszarem Niemiec. Adam SzelugaZu den Bestimmungskriterien der Verwertung literarischer Texte im modernen Fremdsprachenunterricht. Methodologischer Überblick über kommunikative Unterrichtskonzepte(Kryteria doboru tekstów literackich we współczesnym nauczaniu języków obcych. Metodologiczny przegląd komunikacyjnych koncepcji lekcji) Artykuł analizuje możliwości wykorzystania tekstów literackich w procesie akwizycji języka obcego, szczególnie w aspekcie komunikacyjnym. Literatura jest wartościowym materiałem glottodydaktycznym, umożliwiającym rozwijanie nie tylko poszczególnych sprawności językowych ale także przede wszystkim kompetencji komunikacyjnej uczących się. Istotnym argumentem na rzecz dydaktyki literatury jest wzmacnianie motywacji uczniów i ich zainteresowań jak też kształtowanie u nich kompetencji estetyczno- literackiej i wzajemne powiązanie dydaktyki literatury ojczystej i obcojęzycznej. Artykuł uzupełnia metodologiczny przegląd komunikacyjnych koncepcji lekcji języka obcego wraz z zestawem praktycznych ćwiczeń, wykorzystujących tekst literacki w różnych fazach lekcji.