Piotr CapStrategie perswazyjne w dyskursie NATOCelem niniejszego artykułu jest opisanie technik perswazyjnych stosowanych w przemówieniach wysokich urzędników NATO w odniesieniu do tematów wojny w Kosowie oraz rozszerzenia Paktu Północnoatlantyckiego na Wschód. Artykuł omawia różnorodne uwarunkowania psychologiczne odbiorców komunikatów i przemówień NATO, a także ukazuje, w jaki sposób powyższe uwarunkowania wpłynęły na dobór konkretnych środków retorycznych przez mówców, takich jak Jamie Shea czy Javier Solana. W trakcie analizy tychże środków szczególnie dużo miejsca poświęcono wielopłaszczyznowemu pojęciu asercji, rozumianej w artykule jako jeden z podstawowych mechanizmów językowych, zapewniających wiarygodność mówcy w oczach odbiorcy wypowiedzi. Piotr CapRola teorii grzeczności językowej w analizie języka politycznego z perspektywy psychologiczno-pragmatycznejArtykuł omawia funkcje teorii grzeczności językowej w psychologiczno-pragmatycznej analizie dyskursu politycznego. Parametr teorii grzeczności przedstawiony jest jako pojęcie wiążące badania języka z perspektywy psychologii wypowiedzi z badaniami o cechach ściśle pragmatycznych. Powyższy parametr jest zatem potraktowany jako kategoria porządkująca dla pragmatycznej analizy dyskursu tekstu naturalnego. Tło niniejszego wywodu metodologicznego stanowią teksty przemówień urzędników NATO odnoszące się do wydarzeń w Kosowie, a także rozszerzenia NATO o kraje Europy Środkowowschodniej. Tomasz DobrogoszczZastępstwo autora w powieści Martina Amisa Pola LondynuOpierając się na teorii narracji strukturalistów i poststrukturalistów, artykuł podejmuje analizę pozycji głosu narratora w powieści Martina Amisa. Rozważania rozpoczynają się od porównania świata narratora ze światem przez niego stworzonym, w tej części omówiona jest jego fizyczna obecność w świecie fikcji oraz relacje z bohaterami książki. Dalej artykuł zajmuje się poszukiwaniem źródeł wiedzy narratora na temat jego historii - wydaje się, że twórcy brakuje wyobraźni autorskiej potrzebnej do wymyślenia historii, zamiast tego bazuje on na opowieściach bohaterów. Konsekwencją jest fakt, że narrator powieści nie posiada nawet podstawowej wiedzy na temat historii przez niego samego, zdawałoby się, stworzonej. Ostatecznie okazuje się, że narrator jest jedynie wykorzystywany przez jedną z głównych postaci powieści, która w ten sposób zbliża się do pozycji autora tekstu. Podsumowując, artykuł zajmuje się relacją między autorem i narratorem w powieści postmodernistycznej. Joanna Dyła Written on the Body i Zapisane na ciele - porównanie powieści Jeanette Winterson z jej polskim łumaczeniemW artykule omówiono problem przekładu kategorii gender na przykładzie polskiego tłumaczenia powieści Jeanette Winterson. Zasady gramatyki języka angielskiego pozwalają autorce nie określać płci narratora/narratorki powieści i pozostawić możliwość interpretacji czytelnikom. Artykuł omawia polskie tłumaczenie powieści i analizuje kilka zabiegów translatorskich umożliwiających zachowanie nieokreśloności gender w tłumaczeniu na język polski.Paweł HibnerLiteratura fantasy a legenda arturiańskaArtykuł niniejszy stanowi rozpoznanie problematyki związanej ze współczesną literaturą arturiańską, czyli z dwudziestowiecznymi próbami kontynuowania średniowiecznych romansów arturiańskich w konwencji tzw. literatury fantasy. Autor wyszczególnia te elementy tradycji i literatury średniowiecznej, które w szczególny sposób interesują, fascynują współczesnych autorów literatury fantasy i wywierają wpływ na ich wyobraźnię. Stara się przy tym odróżnić te współczesne teksty, które jedynie w sposób luźny i metaforyczny nawiązują do tradycji arturiańskiej, od tych, które rzeczywiście kontynuują, choć nieraz w bardzo zmodyfikowanej formie, stare wzory narracyjne i stylistyczne. W konkluzji podkreśla wpływ gier komputerowych na kształt współczesnych "romansów rycerskich", oraz na ich często rewizjonistyczny charakter, w którym pośrednio uwidacznia się ciśnienie nowoczesnych idei na umysły pisarzy. W artykule wymienieni są i omówieni zarówno autorzy dobrze znani na polskim rynku, tacy jak J. R. R. Tolkien, czy C. S. Lewis, jak i znacznie mniej spopularyzowani, ale zasługujący na baczną uwagę.Paweł Hibner Temat matriarchatu: historia i mitArtykuł niniejszy jest próbą naszkicowania stanu wiedzy o prehistorycznych formacjach ustrojowych: matriarchacie i patriarchacie, w kontekście utworów z gatunku fantasy poświęconych temu tematowi, a w szczególności tzw. rewolucji patriarchalnej, która, zdaniem wielu historyków, brutalnie obaliła porządek matriarchalny i miała miejsce w ciągu siódmego tysiąclecia przed Chrystusem. Są to czasy prawdopodobnie zbyt odległe, byśmy mogli kiedykolwiek zdobyć jakąś pewną i szczegółową wiedzę na ich temat, nic więc dziwnego, że stanowią one wdzięczne pole do popisu dla autorów, a zwłaszcza autorek literatury fantastycznej, które ujmują konflikt między matriarchatem a patriarchatem zgodnie ze standardami współczesnego feminizmu, wyrażając nostalgię za pierwotnym porządkiem matriarchalnym i umiejętnie wykorzystując również dostępne dane archeologiczne i teorie powstałe na ich gruncie. Autor zwraca szczególną uwagę na prace Marii Gimbutas, archeologa i popularyzatorkę wiedzy archeologicznej.Ewa KujawskaRytmiczna struktura narracji w Jądrze ciemności i w Czasie ApokalipsyAutorka niniejszego artykułu porównuje klasyczne dzieło Conrada z jego swobodną adaptacją, czy raczej parafrazą, filmową, po to, by wydobyć nie rzucające się w oczy, tym niemniej istotne, podobieństwa w stylu i prowadzeniu narracji. Szczególnie mocno podkreśla się tu rytmiczność obydwu dzieł, skłonność do powracania do tych samych motywów, oczywiście za każdym razem w inny sposób. Autorka zwraca uwagę, że ten sam lub podobny efekt można osiągnąć przy użyciu bardzo różnych środków, w pierwszym wypadku literackich, a w drugim, typowo filmowych. W ten sposób Coppola, reżyser Czasu Apokalipsy, osiąga głęboką wierność wobec literackiego pierwowzoru, odbiegając od niego w wielu szczegółach. Autorka podkreśla również intertekstualność filmu Coppoli - reżyser, zgodnie z postmodernistycznym duchem, wykorzystuje dla osiągnięcia zamierzonego efektu wiele literackich i muzycznych inspiracji, starych i nowych.Anna MarczakCzasowniki see i look w gramatyce tradycyjnej i kognitywnejCelem artykułu jest szukanie odpowiedzi na pytanie: co dzieli czasowniki percepcyjne see i look. Ponieważ czasowniki te mają pewną wspólną liczbę cech semantycznych, to głównym celem jest przedstawienie zakresu, w jakim gramatyka kognitywna wydobywa podobieństwa i różnice w semantyce tych dwóch jednostek czasownikowych. W szczególności istotną rolę w analizie odgrywa Langackerowska koncepcja "subjectification" (stopnia upodmiotowienia mówcy). Mirosław PawlakZastosowanie języka macierzystego ucznia w czasie lekcji języka obcego - przeszkoda czy pomocTo, czy i w jakim zakresie należy używać języka ojczystego podczas lekcji języka obcego, zawsze było wysoce kontrowersyjne i chociaż większość metodyków jest obecnie zdania, iż to przyswajany język obcy powinien być podstawowym medium komunikacji, liczni nauczyciele wciąż często używają języka ojczystego w różnych sytuacjach. Artykuł niniejszy jest kolejnym głosem w dyskusji dotyczącej celowości używania języka ojczystego, przedstawia wyniki projektu badawczego koncentrującego się na kontekstach, w których polscy i amerykańscy nauczyciele, jak również ich uczniowie, używają pierwszego języka (L1) oraz próbującego ocenić wpływ tych zachowań na efektywność procesu dydaktycznego. Ilościowa i jakościowa analiza zebranych danych sugeruje, że choć, jak można się spodziewać, polscy nauczyciele znacznie częściej używają języka polskiego aniżeli ich amerykańscy odpowiednicy, status językowy nauczyciela ma jedynie marginalny wpływ na stopień w jakim uczniowie odwołują się do swego języka ojczystego, aby rozwiązać problemy ze rozumieniem i produkcją językową. Analiza danych pokazuje również, że decyzje dotyczące używania pierwszego języka (L1), jak również wyboru sytuacji, w których byłoby to jak najbardziej korzystne, zależeć powinny nie tylko od przekonań nauczyciela, ale również od poziomu językowego uczniów, ich potrzeb i preferencji. Agnieszka RasmusPopularyzowanie Szekspira na ekranie: Makbet Polańskiego i tradycje film noirArtykuł niniejszy porównuje słynną filmową adaptację klasycznego dzieła Szekspira z głównie amerykańską wersją tradycji film noir, wykazując wiele ogólnych i szczegółowych podobieństw rzucających nowe światło na dzieło Polańskiego. Szczególną uwagę zwraca autorka na zasadę paradoksu określonego szekspirowskim cytatem z Makbeta "fair is foul, and foul is fair" oraz na atmosferę ponurej groteski jako na wspólne mianowniki łączące obydwa badane zjawiska. Podkreśla również, że pewne elementy film noir zakodowane są już w tekście renesansowego oryginału. Autorka przeprowadza również szczegółową analizę postaci Lady Macbeth i trzech wiedźm u Szekspira i w wersji Polańskiego, wykazując ich paradoksalny i androgyniczny charakter, obecny już u Szekspira i mocno przerysowany, zgodnie z post-modernistyczną estetyką, u Polańskiego.Adam SumeraBerlin w powieści Iana McEwana Niewinni i w jej adaptacji filmowejMiejsce akcji w utworach Iana McEwana zwykle odgrywa istotną rolę, choć tylko w niektórych utworach jest ono opisane szczegółowo (np. w powieści Ukojenie). W Niewinnych akcja toczy się w Berlinie w latach 1955-1956. Artykuł analizuje kolejno różne funkcje, jakie to miasto pełni w omawianym utworze. Berlin stanowi przypomnienie o II wojnie światowej, jest wymarzonym tłem dla powieści szpiegowskiej, wreszcie miejscem, gdzie bohater powieści osiąga dojrzałość. W szerszej perspektywie jest też punktem, w którym Brytyjczycy po raz kolejny muszą sobie uświadomić zależność od Amerykanów. Końcowa część utworu (ukończonego we wrześniu 1989 r.) rozgrywa się w 1987 r. i zawiera nadzieję na rychłe zburzenie Muru Berlińskiego. Filmowa adaptacja książki, nakręcona w 1993 r., wprowadza tu pewną zmianę i zawiera sceny burzenia Muru. Radość zostaje jednak skontrastowana z tonem zagrożenia, gdy wśród wiwatujących pojawiają się neonaziści. Kamila TurewiczSpojrzenie z punktu widzenia gramatyki kognitywnej na opozycję Root a EpistemicRozróżnienie root/epistemic jest ogólnie akceptowane jako podstawa kategoryzacji angielskich czasowników modalnych. Problem z zastosowaniem tego rozróżnienia do opisu czasowników modalnych polega na tym, że dane językowe rzadko jednoznacznie potwierdzają taką kategoryzację. Łatwo o przykłady, w których czasownikowi modalnemu można przypisać obydwa znaczenia w zależności od bezpośredniego kontekstu. Autorka artykułu przedstawia argumentację podważającą kategorialny status rozróżnienia. Stosując model gramatyki kognitywnej wykazuje ona, że dwa typy znaczenia powstają w wyniku procesów integracji biegunów semantycznych schematu znaczeniowego czasownika modalnego, kontekstu leksykalnego i profilu kontekstu syntaktycznego. Andrzej WicherAntynomie jedzenia w średniowieczu na przykładzie wiersza Słoty "O zachowaniu się przy stole" Niniejszy artykuł jest w zasadzie interpretacją późnośredniowiecznego polskiego poematu autorstwa mało znanego poety nazwiskiem Słota, o którym wiadomo, że był przez jakiś czas związany z dworem króla Władysława Jagiełły. Poemat O zachowaniu się przy stole należy do popularnego wówczas gatunku dworskich dzieł dydaktycznych nauczających reguł prawidłowego zachowania się podczas spożywania posiłków. Utwór Słoty sam w sobie nie jest może szczególnie wybitny, czy oryginalny, stanowi jednak użyteczny zbiór popularnych wówczas stereotypów na tematy obyczajowe. Te stereotypy, rozpatrywane w szerszym kontekście kulturowym, stanowią główny przedmiot zainteresowania autora. Szczególnie dużo miejsca poświęcono tu kategoriom konieczności i przypadkowości, stosunkom między klasami społecznymi oraz roli kobiety w ramach kultury dworskiej. Ten ostatni temat jest również niewątpliwie w centrum zainteresowania samego Słoty, i dlatego zasługuje na szczególną uwagę. Autor wykorzystuje dzieła krytyczne takich uczonych, jak Teresa Michałowska, Norbert Elias, Douglas Gray i inni. Artykuł ten opatrzony jest oryginalnym tekstem poematu, jego tłumaczeniem na język angielski, dokonanym przez autora, oraz odpowiednimi cytatami z Biblii. Autor ucieka się również do porównań polskiego utworu z wybranymi dziełami średniowiecznej literatury angielskiej i włoskiej.